Weten over klimaatverandering is nog geen doen. Hoewel 75 procent van de mensen zich zorgen maakt over het klimaat, is een groot deel nog niet bereid om actie te ondernemen – een interessante groep om mee in gesprek te gaan! KlimaatGesprekken helpt mensen kleine, haalbare stappen zetten richting een duurzamer leven, gericht op gewone mensen die het graag beter willen doen, maar niet weten hoe. Met Andra Weg, klimaatcoach bij KlimaatGesprekken, bespreken we hoe je met buren, collega’s en vrienden een goed gesprek over het klimaat houdt.
Waarom hebben we een organisatie zoals KlimaatGesprekken nodig?
“Buiten je eigen bubbel praat je niet vaak over het klimaat. Het voelt al snel drammerig of ongezellig: “Van jou mag ik niet vliegen, geen vlees eten, of het is gewoon niet waar.” Wanneer je daarop ingaat en jouw standpunt tegenover dat van de ander plaatst, ontstaat er geen gesprek, maar een bekvechterij. Je overtuigt elkaar niet en raakt gefrustreerd.”
“Bij KlimaatGesprekken draait het om begrip voor waarom iemand een ander standpunt heeft dan jij. Een goed gesprek gaat vaak niet over de feiten, maar over een klik en contact. En contact begint met luisteren. Daarom leer je bij KlimaatGesprekken hoe je een gesprek aangaat: eerst met volle aandacht luisteren. Na een tijdje merk je dat de emoties afnemen. Je pelt ze als het ware af. De andere persoon waardeert het dat je luistert. En wanneer je echt contact hebt, stel je oprechte vragen en kun je ook je eigen visie delen. Zo plant je een zaadje omdat de ander begrijpt hoe jij over het klimaat denkt. Ze kunnen er later over nadenken, je benaderen met vragen, of zelf informatie opzoeken.”
“Zo’n gesprek vergroot de persoonlijke invloed van mensen, en daarmee kunnen we samen de verandering bereiken die nodig is om binnen de grenzen van onze planeet te leven. Het gaat dus niet om een direct effect, maar om een uiteindelijk groter effect.”
De algemene principes voor een goed Klimaatgesprek zijn:
- Luisteren
- Meebewegen met weerstand, ga er niet keihard tegenin (erkenning)
- Zorg goed voor jezelf: ga niet op elk moment van de dag met iedereen een KlimaatGesprek aan (vooral niet als je weet dat het niet goed valt bij iemand)
- Laat je eigen agenda los
Is een KlimaatGesprek ook interessant voor een campagne als Shirtjesdag?
“Absoluut! Shirtjesdag is een goede aanleiding om over het klimaat te praten. Klimaat is een sterk gepolariseerd thema en dat maakt een goed gesprek vaak ingewikkeld. Maar door op een handige manier het gesprek aan te gaan, kun je effect hebben. Het erkennen van emoties en twijfels is hierin belangrijk. Spreek je daarom gewoon uit, stel vragen. Waarom zet je de airco aan als je je ook koeler kunt kleden (op kantoor) of meer groen kunt plaatsen?”
“Vergeet niet dat bij klimaatkwesties veel gevoelens en twijfels een rol spelen. Je kunt feiten presenteren maar die veranderen geen gedrag. Eerst moet het probleem erkend worden. Afscheid nemen van de huidige levensstijl kan voelen als een rouwproces, met bijbehorende pijn en verdriet. Daar is een gesprek voor nodig, en de behoefte aan dergelijke gesprekken neemt toe.”
Door op een handige manier het gesprek aan te gaan, kun je effect hebben. Het erkennen van emoties en twijfels is hierin cruciaal; feiten alleen veranderen geen gedrag.
Heb je zelf verandering gebracht met een KlimaatGesprek?
“Op mijn werk merkte ik dat duurzaamheid niet op de agenda stond, en klimaatgesprekken waren zeldzaam. Ik besloot inspiratieworkshops te organiseren en startte een werkgroep duurzaamheid. Samen met mijn collega’s bespreken we nu vaker duurzame initiatieven en onderzoeken hoe we deze bijvoorbeeld ook naar onze klanten kunnen brengen.”
“Thuis praten we veel over het klimaat en we nemen er ook stappen in. Ik weliswaar meer dan mijn gezinsleden (zoals geen zuivel, geen vlees, en het gebruik van een elektrische fiets). Dit veroorzaakt soms weerstand, maar ik blijf doorgaan. Als ik kook, maak ik vegetarische maaltijden. Mijn man kookte aanvankelijk nog vlees erbij, maar door hierover in gesprek te gaan en te vragen welke stap hij zou kunnen maken, doet hij dat nu niet meer. Dit is een kleine stap, maar het begin is er. Ondertussen hebben we ook andere grote veranderingen doorgevoerd: we hebben 80 zonnepanelen geïnstalleerd, een warmtepomp is onderweg, en airco komt er niet in.”
Het samen doen is belangrijk voor KlimaatGesprekken. Licht dit eens toe?
“We zijn een maatschappij en hebben elkaar nodig. De kracht van de gemeenschap speelt hierin een belangrijke rol, community building dus. Individueel kun je je best doen om CO2-neutraal te leven, maar je impact blijft beperkt. Het aanwakkeren van een verantwoordelijkheidsgevoel binnen de gemeenschap is dus belangrijk, vooral omdat individualisme in het neoliberale tijdperk sterker is geworden en het gemeenschapsdenken naar de achtergrond is verschoven.”
“Door campagnes te voeren die een beroep doen op burgerschap, kunnen we dat gevoel van verantwoordelijkheid weer aanwakkeren. Hiervoor is community building nodig. Wanneer mensen zich deel voelen van een gemeenschap, zijn ze eerder geneigd om gezamenlijk duurzame stappen te zetten. En uiteindelijk bestaat de kans dat je bij het social tipping point uitkomt.”
Het social tipping point?
“Wanneer een bepaald percentage, laten we zeggen een kwart van de mensen, een bepaalde duurzame gewoonte overneemt, kan dit gedrag steeds normaler worden en anderen inspireren om hetzelfde te doen. Het begint vaak met één persoon, en na verloop van tijd volgen meer mensen, totdat het nieuwe gedrag breed geaccepteerd wordt.”
“Dit concept is ook relevant voor Shirtjesdag. Een kleine groep mensen of bedrijven kan beginnen met duurzaam koelen en na verloop van tijd zullen anderen dit overnemen, waardoor het een nieuwe norm wordt.”
Wat doe je als je in een gesprek veel weerstand merkt bij iemand?
“Probeer te begrijpen waar de weerstand vandaan komt. Bijvoorbeeld uit het gevoel van verlies van wat men nu wel heeft. Dat we in overvloed leven en we naar minder materiële weelde moeten, is een moeilijk verhaal. Het gevoel van verlies en het nog niet inzien dat materiële bezittingen niet gelukkig maken, speelt hierbij een grote rol. Maar verander ook de boodschap van ‘we mogen niets meer’ naar ‘de wereld wordt mooier en gelukkiger van klimaatvriendelijke keuzes’. Gesprekken met vrienden en een knuffel zijn veel waardevoller dan een nieuwe jurk of auto”
“Daarnaast is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen: je hoeft niet elk moment van de dag over het klimaat te praten en met iedereen in gesprek te gaan. Laat het soms los als je geen goede dag hebt.”
Daarnaast is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen: je hoeft niet elk moment van de dag over het klimaat te praten en met iedereen in gesprek te gaan. Laat het soms los als je geen goede dag hebt.
Workshop KlimaatGesprekken
Ben je bezorgd over klimaatverandering en wil je bijdragen aan de oplossing? KlimaatGesprekken biedt een interessante workshopreeks aan!
In 6 workshops van 2-2,5 uur ga je samen met gelijkgestemden op een positieve en praktische manier aan de slag om je voetafdruk te verkleinen en je handafdruk te vergroten. De workshops zijn ongedwongen en gezellig, met begeleiding van een gesprekscoach die praktische tips geeft.
6 Workshops, elke week een nieuw thema. Je ontdekt:
- Hoe je zelf klimaatvriendelijker kunt leven op een manier die bij jou en jouw doelen past.
- Hoe je op een laagdrempelige en positieve manier het gesprek kunt aangaan met je gezin, vrienden, collega’s, en de sportclub.
- Hoe je kunt oefenen, reflecteren, en vragen stellen.
